- Znaczenie historyczne Matki Bożej w liturgii Kościoła
Chociaż liturgia jest w najwyższym stopniu pamiątką dzieła Chrystusa w Kościele kierowanym przez Ducha Boga Ojca i Syna Bożego, Theotokos (Boża Rodzicielka; od soboru efeskiego, 431) ma wielkie znaczenie.
Liturgia łączy Maryję z dziełem Chrystusa. Nie chodzi o to, że dzieło Chrystusa nie mogło się dokonać bez Niej, ale o podkreślenie, że z jej udziałem wykonało się w taki, a nie inny sposób. Część oddawana Maryi nie może i nigdy nie konkuruje z czcią oddawaną Chrystusowi. Doskonale podkreśla to sztuka sakralna, w której Matka Boża niemal zawsze wskazuje na Syna.
2. Podstawy kultu maryjnego w dokumentach posoborowych
- Wybranie Jej na Matkę Jezusa
- Jej gotowość na tę misję (sceny zwiastowania głównie przedstawiają Matkę Bożą na modlitwie)
- Posłuszeństwo słowu Bożemu w Bożym macierzyństwie
- Ścisły związek z Chrystusem
„Kościół świety ze szczególną miłością oddaje cześć Najświętszej Matce Bożej, Maryi, która nierozerwalnym węzłem złączona jest ze zbawczym dziełem swojego Syna. W Niej Kościół podziwia i wysławia wspaniały owoc odkupienia i jakby w przeczystym obrazie z radością ogląda to, czym pragnie i spodziewa się być.” (KL 103)
Św. Augustyn słusznie zatem nazywa Maryję Matką „całego Chrystusa” – Głowy oraz członków.
Według św. Pawła VI posoborowa odnowa kultu Maryjnego powinna realizować się w oparciu o zasady: 1. trynitarną, 2. chrystologiczną, 3. pneumatologiczną, 4. eklezjologiczną, 5. liturgiczną, 6. antropologiczną, 7. ekumeniczną oraz o zasadę 8. naśladowania w pobożności i hierarchii w nabożeństwach maryjnych. I tak analogicznie Matka Boża kieruje naszą uwagę zawsze kolejno na: Trójcę Świętą, na Chrystusa, na Ducha Świętego, na Kościół, na liturgię, na drugiego człowieka, na ekumenizm.
W dokumentach soborowych Matka Boża ukazuje się jako: 1. pierwowzór, 2. przykład, 3. obraz Kościoła. To samo później potwierdził JPII w Redemtoris Mater. Mówił o Maryi, że „współdziała swą macierzyńską miłością w rodzeniu i wychowaniu synów i córek Kościoła – Matki.”
3. Matka Boża w kalendarzu liturgicznym
Warto popatrzeć na obchody maryjne uszeregowane według klucza historii zbawienia. Mamy 1. Maryję w planach Bożych (Narodzenie NMP, Niepokalane Poczęcie NMP)2. Boże macierzyństwo dziewiczej Maryi będące znakiem prawdy misterium przebóstwienia człowieka (MB Rodzicielki) i 3. Maryję w tajemnicy Kościoła (Wniebowzięcie NMP, NMP Matki Kościoła, Ofiarowanie NMP itd.)
4. Postawy Maryjne
Maryja mówiąca w Kanie do sług: „Czyńcie cokolwiek wam powie”, jest jakby echem formuł starotestamentalnych Narodu Wybranego: <<Wtedy lud powiedział: uczynimy wszystko, co Pan nakazał>> (Księga Wyjścia).
Liturgie obchody Maryjne uczą nas zawierzenia Bogu jak Ona, zdania się na Bożą wolę jak Ona, ukochaniu tej woli jak Ona, wielbieniu Boga jak Ona i w końcu realizowaniu miłości Boga w posłudze drugiemu człowiekowi jak Ona.
4. Matka Boża w Mszale rzymskim
Oprócz tego, że wspomnienie Maryi występuje w każdej modlitwie eucharystycznej, Maryję wspominamy także w pierwszej formie aktu pokuty. W mszale znajdują się 4 prefacje własne, prefacje O Niepokalanym Poczęciu NMP, O Wniebowzięciu NMP, O NMP, Królowej Polski, O NMP, Bolesnej. Do tego dochodzą msze wotywne i msze wspólne o NMP.
Opracował: Grzegorz Strzeboński